Uit de analyses die zijn gedaan voor de Nationale Contraterrorismestrategie (2022-2026) en het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (respectievelijk DTN 57 en 58) blijkt dat de invloed van extremistische en terroristische online content op de nationale veiligheid is toegenomen. Extremisten en terroristen gebruiken het internet en sociale mediakanalen om hun (politieke) ideologieën te verspreiden en bewegingen te vormen. Deze dreiging komt vanuit verschillende ideologische stromingen, zoals het jihadisme, rechtsextremisme en anti-institutioneel extremisme.
Verantwoordelijkheid internetsector
De internetsector heeft een belangrijke verantwoordelijkheid als het gaat om het tegengaan van extremistische en terroristische online content. De overheid vraagt deze sector om burgers zoveel mogelijk online te beschermen. Zo moet de sector voldoen aan nieuwe wettelijke verplichtingen, zoals de Wet Terroristische Online Inhoud (TOI) en de Digital Services Act (DSA).
Wet- en regelgeving
De Wet TOI verplicht sociale mediaplatforms om terroristische content binnen één uur na ontvangst van een verwijderbevel ontoegankelijk te maken. De Autoriteit Online Terroristisch en Kinderpornografisch Materiaal (ATKM) is belast met het uitvoeren van deze taak. De ATKM werkt actief samen met partners binnen de overheid, de internetsector en autoriteiten van andere lidstaten om het internet zoveel mogelijk vrij te houden van terroristische (en kinderpornografische) content. Als internetbedrijven hier niet aan kunnen voldoen, kan de ATKB hen bestuurlijke boetes of een last onder dwangsom opleggen.
Daarnaast heeft de Europese regelgeving onder de Digital Services Act (DSA) als doelen om de grondrechten van burgers te beschermen en hen minder bloot te stellen aan schadelijke, misleidende en illegale online informatie. Ook zorgt het voor een gelijk speelveld voor bedrijven in de verschillende Europese lidstaten en maakt het digitale handel makkelijker.
Versterkte Aanpak Online
De Nederlandse overheid werkt aan een Versterkte Aanpak Online waar het gaat over extremistische en terroristische content. Deze aanpak richt zich op vier pijlers, te weten:
- een structurele dialoog met de internetsector;
- een toekomstbestendig (kwalitatief en effectief) wettelijk instrumentarium, waaronder de verdere implementatie van de Wet TOI en de DSA;
- handvatten voor de lokale aanpak en preventie, zoals het vergroten van de weerbaarheid en mediawijsheid, en
- een gezamenlijke, internationale inzet in Europees en internationaal verband.
Bij de Versterkte Aanpak Online worden de resultaten van diverse, wetenschappelijke onderzoeken betrokken. Een belangrijk uitgangspunt van de Versterkte Aanpak Online is de bescherming van grondrechten zoals gelijke behandeling, vrijheid van meningsuiting en privacy. Dat wat offline illegaal is, moet ook online illegaal zijn.