Chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) stoffen zijn voor kwaadwillenden interessante middelen om een aanslag mee te plegen. Een grote CBRN-aanslag is niet waarschijnlijk, maar ook een weinig effectieve aanslag met CBRN-stoffen of een poging daartoe kan leiden tot grote maatschappelijke onrust. Denk hierbij aan poederbrieven of verspreiding van giftige stoffen.
Daarom is het belangrijk dat CBRN-stoffen goed beveiligd zijn en dat signalen die wijzen op kwaadwillende bedoelingen herkend worden. Bedrijven en publieke instellingen die werken met CBRN-stoffen, zoals zorginstellingen, universiteiten of chemische industrie, spelen hierin een grote rol. Zij zijn namelijk verantwoordelijk voor een goede beveiliging en veiligheidsbewustzijn binnen hun eigen organisatie.
De NCTV en de betrokken ministeries hebben samen met een groot aantal instellingen een pakket instrumenten ontwikkeld om CBRN-instellingen te ondersteunen bij het nemen van maatregelen om hun weerstand te verhogen, van planning tot en met evaluatie:
1. Beveiliging op de agenda zetten
Wat leveren extra maatregelen mijn organisatie op? De voordelen van extra beveiligingsmaatregelen worden in onderstaand factsheet op een rij gezet. Een aantal zorginstellingen heeft daarnaast in deze argumentenkaart de voors en tegens in kaart gebracht. Tips voor het binnen uw organisatie agenderen van extra maatregelen vindt u ook in de Zelfanalysemodule CBRN Security.
2. Beveiliging analyseren en maatregelen voorbereiden
De folder CBRN security start met een zelfanalyse geeft een overzicht van risico’s voor uw organisatie en daaraan gekoppelde beveiligingsmaatregelen. Organisaties die werken met hoogrisico biologische agentia wordt daarnaast aangeraden ook gebruik te maken van de op hen toegespitste biosecurity zelfscan toolkit. Wilt u meer informatie of in contact komen met instellingen die al beveiligingsmaatregelen genomen hebben? Neem dan contact op met de NCTV via cbrn@nctv.minjenv.nl.
3. Medewerkers screenen
De NCTV heeft een handleiding opgesteld voor screening van medewerkers die werken met CBRN-stoffen. De handleiding bestaat onder meer uit een vijftal Verklaring Omtrent Gedrag (VOG)-screenings en bijbehorende aanvraagformulieren die samen met Justis (de organisatie die VOG’s afgeeft) zijn opgesteld. Met de screenings kan gericht op de risico’s van bepaalde functiegroepen worden gescreend. Deze handleiding is opgesteld, omdat uit de praktijk blijkt dat veel organisaties die werken met CBRN-stoffen het lastig vinden om screeningsbeleid op te zetten en uit te voeren. Het aanvraagformulier voor de VOG die in de handleiding is opgenomen is vernieuwd en als apart document bijgesloten.
4. Kwetsbaarheid voor spionage
Binnen uw organisatie aanwezige kennis over CBRN-stoffen kan interessant zijn voor kwaadwillenden en andere landen. Samen met de AIVD en VNO-NCW heeft de NCTV daarom een handleiding ontwikkeld waarmee organisaties zelf hun kwetsbaarheid voor spionage vast kunnen stellen en hun weerbaarheid kunnen verhogen.
5. Beveiliging beoefenen en evalueren
Onderzoek wijst uit dat beveiliging en veiligheidsbewustzijn binnen een organisatie pas effectief zijn, wanneer deze opgenomen zijn in een continu proces (een plan - do - check - act cyclus). Om dit continue proces te stimuleren, biedt de NCTV ook instrumenten op het gebied van oefenen en evalueren aan. Een voorbeeld hiervan zijn realistische beveiligingstesten als red teaming. Neem voor meer informatie hierover contact op met de NCTV via cbrn@nctv.minjenv.nl.