NCTV onderzoekt de veiligheidsbeleving van Nederlanders

In de zomermeting 2020 van de Risico- en Crisisbarometer (RCB), het publieksonderzoek van de NCTV, is onderzocht hoe Nederlanders aankijken tegen nationale veiligheid, welke zorgen en gevoelens er leven over dreigingen die het dagelijks leven kunnen verstoren, en of Nederlanders vertrouwen hebben in de aanpak en de informatievoorziening van de overheid bij rampen en crises. 

Vergroot afbeelding RCB zomer 2020
Beeld: Rijksoverheid

Coronavirus dringt zorg om terrorisme naar de achtergrond

Zoals te verwachten, baart het coronavirus en de dreiging van andere infectieziekten Nederlanders significant meer zorgen dan vorig jaar en is hiermee de grootste stijger. Van 14% in 2019 naar 37% in 2020. Licht gestegen, en met 34% in de top van de lijst met grootste zorgen, zijn de spanningen tussen bevolkingsgroepen. De zorg om terrorisme is aanzienlijk gedaald. Ook de zorgen om extremisme, cyberdreigingen, extreem weer en ondermijnende criminaliteit zijn wat meer naar de achtergrond gedreven.

De verwachtingen van de overheid bij het voorkomen en het beheersen van incidenten zijn hooggespannen. De manier waarop de coronacrisis wordt beheerst, wordt door de meeste Nederlanders gewaardeerd en heeft het vertrouwen in de aanpak en de informatievoorziening van de overheid verder doen groeien. 47% van de Nederlanders geeft aan veel of heel veel vertrouwen te hebben in de Nederlandse overheid. Dat is aanzienlijk hoger dan in de afgelopen jaren, waar 26%-34% aangaf vertrouwen te hebben in de overheid. Ook het vertrouwen in de informatievoorziening van de overheid bij rampen en crises, is dit jaar sterk toegenomen; van 42% naar 57%.

Meer daadkracht bij spanningen tussen bevolkingsgroepen

Er zijn ook zaken die beter aangepakt zouden kunnen worden volgens de respondenten. Meermaals worden de oplopende spanningen tussen bevolkingsgroepen genoemd als een dreiging waar niet genoeg mee gedaan wordt en waarop men meer daadkracht van de overheid verwacht. 49% van de Nederlanders vindt dat de overheid te weinig doet aan het voorkomen van spanningen tussen bevolkingsgroepen, aan extremisme (38%) en aan ondermijnende criminaliteit (45%). 

Gevolgen dreiging voor persoonlijk leven moeilijk voor te stellen

Uit het gesprek over nationale veiligheid blijkt dat veel Nederlanders bekend zijn met alle mogelijke dreigingen voor Nederland. Zoals een natuurramp, een cyberincident of een terroristische aanslag. Ondanks deze bekendheid zijn de eventuele gevolgen van een dreiging voor het persoonlijke leven vaak heel moeilijk voor te stellen. Pas wanneer het daadwerkelijk gebeurt, begrijpen mensen de gevolgen écht. Zoals nu bij de coronacrisis. De onzichtbaarheid en onvoorspelbaarheid van dreigingen leidt voor een deel van de bevolking tot een algemeen gevoel van onbehagen. Anderen vinden de onzichtbaarheid juist geruststellend. Voor hen betekent dit dat er achter de schermen veel gebeurt om de dreigingen te voorkomen.

Over de Risico- en crisisbarometer

De RCB wordt twee keer per jaar uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction in opdracht van de NCTV. Het onderzoek  bestaat uit een online kwantitatief gedeelte onder 800 Nederlanders van 15 jaar en ouder en uit een kwalitatief gesprek over de nationale veiligheid onder  167 respondenten met spreiding in geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, stedelijkheidsniveau en waardeoriёntatie. In de winter van 2020 wordt het onderzoek opnieuw uitgevoerd.