Het dreigingsbeeld in Nederland was het afgelopen jaar onrustig, onder meer vanwege de dreiging van een complex aanslagplan dat leidde tot de arrestatie van zeven personen op 27 september 2018. Er zijn nog steeds aanhangers van de jihadistische beweging die zich bezighouden met aanslagplanning binnen Nederland. Al heeft dat tot op heden niet tot concrete dreiging geleid. Dit is een belangrijke reden dat het dreigingsniveau in Nederland op 4 van de 5 blijft staan. De kans op een aanslag in Nederland blijft reëel. Dat staat in het 49ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de NCTV.
DTN nummer 49, februari 2019. Actueel dreigingsniveau: 4
Dreiging houdt aan
De dreiging is substantieel en kan snel omslaan. De kans op een aanslag is reëel.
Het beeld is diffuus: minder jihadistische aanslagen in Europa en tegelijkertijd in Nederland aanslagen door eenlingen en verijdelde complotten. De situatie kan ook weer verslechteren. Jihadistische netwerken ontwikkelen zich en op afzienbare termijn komt in Nederland een aantal jihadisten vrij.
Dreiging vanuit buitenland
Internationaal blijft er een dreiging van aanslagen door ISIS en al Qa’ida.
Zowel gepland vanuit Syrië/Irak (of elders) als geïnspireerd. ISIS en al Qa’ida bouwen netwerken en cellen op om Europa te kunnen treffen.
Jihadistische beweging in Nederland
De Nederlandse jihadistische beweging focust op werving, maar haar geweldsdreiging blijft aanwezig.
De groei is gestagneerd, maar de beweging is nu vele malen groter dan vóór de oorlog in Syrië. Door de val van het kalifaat is de beweging zich aan het heroriënteren. Er komt meer nadruk op het verspreiden van de jihadistische boodschap.
Vermenging jihadisme en salafsme
Het politiek-salafsme vormt een dreiging voor de nationale veiligheid.
De invloed van het salafsme in Nederland neemt nog altijd toe. Een deel van de salafstische beweging propageert en legitimeert actieve onverdraagzaamheid en antidemocratische activiteiten. Ook zijn er zorgen over de soms halfslachtige of vergoelijkende houding ten aanzien van jihadistisch geweld.
Rechts-extremisme
De opleving van rechts-extremisme uit zich vooral online in agressiever taalgebruik, niet in geweld.
Het gevaar dat uitgaat van gewelddadige ‘lone actors’ is in Nederland groter dan de dreiging van geweld door grotere groepen. Het gepolariseerde maatschappelijke debat kan impact hebben op deze ‘lone actors’.
Polarisatie
De strijd van rechts-extremisten tegen de islam en het jihadisme mobiliseert gelijkgestemden en verhardt hun antiislamdiscours.
Anderzijds grijpen salafstische voormannen islamofobe geluiden aan om hun aanhangers afkerig te maken van de Nederlandse samenleving. Deze wisselwerking draagt bij aan maatschappelijke polarisatie.
Politiek salafisme
Het politiek salafisme vormt een dreiging voor de nationale veiligheid. De ideeën van dit deel van de salafisten kunnen leiden tot radicalisering en extremisme en ook tot isolement en vervreemding van de rest van de samenleving. De boodschap van deze salafistische aanjagers voedt haat en onverdraagzaamheid ten aanzien van andersdenkenden en andersgelovigen. Dit ondermijnt de democratische rechtsorde, als politiek systeem en als wijze van samenleven. Binnen de salafistische beweging streven politiek-salafisten actief naar een vervangende, alternatieve samenlevingsstructuur, die niet in overeenstemming is te brengen met de Nederlandse democratische rechtsorde.
Rechts-extremisme
De opleving van rechts-extremisme in Nederland uit zich vooralsnog niet zozeer in het plegen van geweld, maar in een steeds agressiever en opruiender internetdiscours. Binnen de rechts-extremistische beweging in Nederland en Europa is veel on- en offlineactiviteit buiten de bekende organisaties om, waarbij de zeer fluïde verbanden opvallen. Het gevaar dat uitgaat van de ‘lone actor’ bij de toepassing van rechts-terroristisch geweld is in Nederland inmiddels belangrijker dan de dreiging van geweld door grotere groepsverbanden. De AIVD en de NCTV waarschuwen voor de impact van het gepolariseerde maatschappelijke debat op deze ‘lone actors’.
