Anti-institutioneel extremisme
Anti-institutioneel extremisten blijven hun ‘kwaadaardig-elite-narratief’ uitdragen over een internationaal opererende elite die er op uit zou zijn om de bevolking te onderdrukken, tot slaaf te maken of zelfs te vermoorden. Daarnaast vormen zelfverklaarde soevereinen een prominente groep binnen de anti-institutionele beweging. Zij ontkennen de legitimiteit van de overheid en verklaren zichzelf onafhankelijk van de Nederlandse staat. In beide gevallen schuilt de dreiging met name in de ondermijning van de democratische rechtsorde. Wel bestaan er zorgen om kleine delen van zowel de anti-institutionele beweging in den brede als de zelfverklaarde soevereinen, waarbinnen wordt nagedacht over de vraag wanneer geweld mag worden toegepast of voorbereidingen worden getroffen op een gewelddadige confrontatie met de overheid.
Geweld vanuit kwaadaardig-elite-narratief voorstelbaar
Volgens het kwaadaardig-elite-narratief verkeert de bevolking in staat van oorlog met een vermeende elite. Dit narratief wordt gevoed door complottheorieën over actuele gebeurtenissen, waardoor aanhangers hun denkbeelden keer op keer bevestigd zien. Binnen het narratief zijn verschillende subnarratieven te onderscheiden die bijdragen aan intolerantie en mogelijk geweldplegingen richting delen van de bevolking. Een elite met kwade bedoelingen komt in elk van die narratieven terug, maar het varieert wie precies tot die elite gerekend worden en wat die elite precies doet.
Kleine minderheid zelfverklaarde soevereinen geweldsbereid
Zelfverklaarde soevereinen vormen een prominente groep binnen de anti-institutionele beweging. Zij ontkennen de legitimiteit van de overheid en verklaren zichzelf onafhankelijk van de Nederlandse staat. De aanhang van de soevereinenbeweging wordt geschat op ongeveer tienduizend personen. De belangstelling voor en de aanhang van de beweging lijken toe te nemen. Van verreweg de meeste soevereinen gaat geen geweldsdreiging uit, zij streven naar een autonoom of zelfvoorzienend leven.
Dit ligt anders bij een kleine maar radicale minderheid van de soevereinenbeweging, die streeft naar een vervanging van het huidige rechtssysteem door hun eigen wetten, handhaving, rechtspraak en volkstribunalen. Zij dagen de overheid uit en zoeken daarbij soms de confrontatie.
Bovenstaande tekst is een webtekst gebaseerd op de inhoud van het hoofdstuk 'Anti-institutioneel extremisme' uit het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) December 2023. Bekijk het volledige document via deze link.