Audiofragment over rechts-terrorisme en -extremisme

Rechts-extremisme en terrorisme

[spreker 1] Als we kijken naar rechts-extremisme, speelt het online rechts-terroristische milieu dan nog een grote rol?

[spreker 2] Jazeker. Nederlandse overheidsorganisaties hebben nog steeds grote zorgen over de snelle online radicalisering van met name jongeren in rechts-terroristische online netwerken. Er is een reeële kans dat individuen of kleine groepjes die actief zijn binnen dit milieu, overgaan tot terroristisch geweld. Net als bij jihadistische jongeren komen zij via sociale media in aanraking met gewelddadige en terroristische inhoud. Instanties krijgen slecht zicht op deze jongeren. Jongere individuen radicaliseren buiten het zicht van deze instanties verder onder invloed van ideologisch gefragmenteerd, gewelddadig gedachtegoed in combinatie met psychosociale en psychiatrische problemen. Het gaat hier, net als bij jihadisten, vaak om minderjarigen die middenin de ontwikkeling van hun identiteit zitten en daardoor extra kwetsbaar zijn voor invloeden van buitenaf.

[spreker 1] En hoe staat het met de dreiging vanuit rechts-extremistisch gedachtegoed?

[spreker 2] De Nederlandse rechts-extremistische scene streeft naar de normalisering van rechts-extremistisch gedachtegoed en de bescherming van het blanke ras. In tegenstelling tot rechts-terroristen, propaganderen de meeste Nederlandse rechts-extremisten momenteel een geweldloos pad naar de door hun gewenste witte etnostaat. Daarvoor willen ze miljoenen mensen op basis van hun ras, geloof, geaardheid of afwijkende standpunten deporteren, iets wat niet kan zonder dat daar geweld aan te pas komt. De steeds verdergaande omarming van politici en grote groepen in de samenleving van termen als remigratie, die door rechts-extremisten gebruikt worden als omschrijving van hun deportatieplannen, baart zorgen. De rechtvaardiging van remigratie is gebaseerd op de omvolkingscomplottheorie. In uiterste gevallen kan de normalisering van rechts-extremistisch gedachtegoed leiden tot rechts-extremistisch gemotiveerd geweld.

[spreker 1] Hoe probeert deze groep hun standpunten verder te brengen?

[spreker 2] Om hun gedachtegoed te normaliseren spelen rechts-extremisten in op bestaande maatschappelijke onvrede. Zij beïnvloeden met hun racistische, antisemitische en xenofobe boodschappen thema's waaromheen polarisatie plaatsvindt, zoals migratie en inclusiviteitsbeleid. Rechts-extremisten voeren bijvoorbeeld propaganda met conservatieve standpunten over onder andere man-vrouw verhoudingen, opvoeding van kinderen en seksuele voorlichting. Ze proberen zo aansluiting te vinden bij een bredere conservatieve doelgroep in de samenleving. Rechts-extremisten verspreiden hun ideeën niet alleen online, maar ook door deel te nemen aan vertegenwoordigingsorganen, aan te sluiten bij fysieke protesten en zelf protesten te organiseren. Hierdoor normaliseert niet alleen hun gedachtegoed, maar jagen zij ook maatschappelijke onvrede verder aan. Dit kan in uiterste gevallen leiden tot geweld.

[spreker 1] En gebeurt dat ook in Nederland?

[spreker 2] Ja dat gebeurt ook in Nederland. In Nederland vinden er, in tegenstelling tot sommige andere westerse landen, vooral relatief kleinschalige incidenten plaats. Voorbeelden van de afgelopen twee jaar zijn uit de hand gelopen protesten bij raadsvergaderingen over de huisvesting van asielzoekers, vernielingen van moskeeën en huizen van statushouders en minderheden, en brandstichtingen en beschieting van azc's en opvanglocaties. Dit zou uiteindelijk ook kunnen leiden tot gewonden of zelfs doden.

[spreker 1] En als we kijken naar de verschillende groepen in andere landen, is er dan een relatie met de groepen in Nederland? Rechts-extremisten werken zowel in binnen- als buitenlandsverband steeds vaker samen. Deze samenwerking heeft ook een rekruterende functie. Groeperingen binnen het rechts-extremistische landschap kunnen dienen als voorportaal voor extremere clubs. Internationaal vooraanstaande radicaal-rechtse en rechts-extremistische individuen jagen de groei en versterking van rechts-extremistische netwerken verder aan. Die doen zij door online hun steun uit te spreken voor acties, te spreken bij dezelfde evenementen of samen filmpjes of podcasts op te nemen. De betrokkenheid van politieke actoren hierbij baart extra zorgen, omdat het rechts-extremistische boodschappen en actoren legitimeert. Onderzoek toont verder aan dat uitingen door charismatische politici of bekende personen, ook wanneer deze ambigue zijn, een groot effect hebben op volgers. Het draagt bij aan een normalisering van woorden of gebaren, wat invloed kan hebben op wat mensen denken en doen. Ze voelen zich gesterkt als ze denken dat een leider of invloedrijk persoon net zo denkt als zij.