Audiofragment over jihadisme en radicale islam

Jihadistische dreiging

[spreker 1] Welke ontwikkelingen zien jullie op het gebied van de jihadistische dreiging?

[spreker 2] We zien al enige jaren dat veel daders alleen handelen: ze zijn meestal geïnspireerd door Islamitische Staat, door ISIS, maar worden niet aangestuurd door ISIS. Hoewel zij geen uitgesproken doelwitvoorkeur hebben, lijkt het vanwege de symbolische waarde en de media-aandacht alsof zij zich voornamelijk richten op Joodse of Israëlische doelwitten, personen die worden beschuldigd van ontheiliging van de islam, of evenementen waarbij grote menigtes bijeenkomen.

[spreker 1] Wat valt er te zeggen over dit soort aanslagen?

[spreker 2] Dit soort aanslagen door individuen zijn eenvoudig van opzet zoals een mesaanval, maar kunnen nog steeds veel slachtoffers tot gevolg hebben. Dat is zeker het geval als met een voertuig op menigtes wordt ingereden. Van deze aanslagen kan een copy-cat-werking uitgaan; ook naar personen met een andere ideologische achtergrond, zoals de man die op 20 december in Maagdenburg inreed op een kerstmarkt.

[spreker 1] Hoe staat het met de jihadistische beweging in Nederland?

[spreker 2] Dat beeld is diffuus. Een aanzienlijk deel van de jihadisten die bekend zijn bij de AIVD is ook actief in het jihadistische online landschap. Hier houden zij zich onder andere bezig met het bekijken, maken, bewerken en verspreiden van jihadistische content. Veel van deze jihadisten maken deel uit van online groepen, netwerken of kanalen waardoor zij in contact komen met andere jihadisten. Deze netwerken strekken zich uit over landsgrenzen en bestaan merendeels uit tieners en jongvolwassenen. In deze netwerken bevinden zich ook Nederlanders. Het risico bestaat dat één persoon, enkelingen of een groep overgaan tot een geweldsdaad in Nederland, al dan niet geïnspireerd door de propaganda die verspreid wordt. Het blijft een uitdaging om deze geweldsdreiging in te schatten. Wel neemt de dreiging van gekende, oudere fysieke netwerken af, maar deze dreiging is niet volledig verdwenen.

[spreker 1] Is er ook sprake van dreiging vanuit het buitenland tegen Nederland?

[spreker 2] Naast de dreiging van geradicaliseerde individuen heeft Nederland ook te maken met de dreiging vanuit jihadistische groepen uit de zogenaamde ISIS-provincies. Vooral de dreiging vanuit IS in de Khorasan Provincie (ISKP) richting het Westen houdt aan. ISKP heeft een internationale agenda waarbij zij ook het Westen wil treffen. Zij proberen personen via het internet te radicaliseren. Daarnaast maken zij gebruik van Centraal-Aziatische of Kaukasische netwerken, die zich vaak al langere tijd in Europa bevinden. Het is relatief eenvoudig voor jihadisten in westerse landen om in contact te komen met mediaorganisaties van ISIS-provincies. Leden van die provincies stimuleren vervolgens jihadisten in westerse landen om een aanslag te plegen. Daarentegen is de fysieke dreiging vanuit ISIS-Syrië en ISIS-Somalië tijdelijk afgenomen, maar zeker nog niet verdwenen. Ze hebben afgelopen periode zware militaire aanvallen te verduren gekregen, waardoor een externe aanslag capaciteit voorlopig verstoord lijkt. Althans, dat lijkt zo, maar deze dreiging is zeker nog niet weg.