Update Nationaal Kernteam Crisiscommunicatie COVID-19 (nr. 39)

Alleen samen krijgen we corona onder controle. In Nederland willen we met intensieve en activerende communicatie bijdragen aan de aanpak van het coronavirus. Dat vraagt om eenduidige en duidelijke informatie, handelingsperspectieven en betekenisgeving. We sluiten zoveel mogelijk aan op de (informatie)behoeften en de gevoelens die er leven.

Daarom werken we samen: alle departementen en andere onderdelen van de Rijksoverheid werken samen. Regionale overheden (veiligheidsregio’s, gemeenten, GGD’s) zijn nauw aangesloten en worden zo goed mogelijk ondersteund in hun communicatie.

Heb jij een communicatieaanpak, een case, verhaal of iets anders gerelateerd aan communicatie rondom COVID-19 dan delen we dat graag via deze nieuwsbrief. Laat het ons weten via communicatiecovid@minjenv.nl.

• Samenvatting in beeld: coronaregels vanaf 5 juni 2021
  Om meer duidelijkheid te scheppen over de geldende coronaregels vanaf 5 juni is voor mensen die moeite hebben met informatie in tekst, zoals laaggeletterden en anderstaligen, een samenvatting in beeld ontwikkeld. Een goede manier om deze doelgroep te bereiken is het plaatsen van deze samenvatting in beeld in huis-aan-huisbladen.
   
• Materiaal voor het bereiken van speciale doelgroepen coronavaccinatie
  Het ministerie van VWS heeft een toolkit ontwikkeld met informatiemateriaal voor specifieke doelgroepen. Dit om je nog makkelijker toegang te geven tot de communicatiemiddelen om o.a. anderstaligen, mensen met een migratieachtergrond en laaggeletterden te informeren over vaccineren. In dezelfde toolkit vind je ook materiaal van gemeenten, GGD-en en andere organisaties die bezig zijn met informeren over vaccineren. Mooie filmpjes van gemeente Amsterdam, visuals van GGD Utrecht of posters van het Rode Kruis etc. De materialen mogen gebruikt worden. Wil je zelf materiaal delen? Ook dat kan. Stuur een email naar communicatiecovid@minjenv.nl, dan zorgen we dat de materialen in de toolkit terecht komen.
   
• Animatie testen voor toegang
  Vanaf 5 juni kun je weer naar restaurants, culturele instellingen en professionele sportwedstrijden. Zij mogen nu ook gebruik maken van coronatoegangsbewijzen. Daarmee kunnen de deuren op een verantwoorde manier worden geopend voor meer mensen. Hoe je zo'n coronatoegangsbewijs krijgt? Dat zie je in deze video.
   
• Nieuwe functionaliteit coronadashboard
  Vanaf afgelopen vrijdag is het mogelijk de risiconiveaus per veiligheidsregio te raadplegen op het coronadashboard. De grenswaarden zijn met kleuren visueel gemaakt. Zo is in een oogopslag te zien hoe de stand van zaken is in die betreffende veiligheidsregio. Met verschillende risiconiveaus voor verschillende veiligheidsregio’s is deze functionaliteit dus in feite een ‘scoreboard’.
   

• Uitingen basismaatregelen
  Met dank aan de gemeente Amsterdam zijn er uitingen beschikbaar over de basisregels (handen wassen en afstand houden) voor social en abri’s.

Recent zijn de volgende visuals aangepast of nieuw gemaakt:

• Poster ‘Stap 3: bijna alles open’ (28 mei)
• Poster ‘Overzicht coronamaatregelen per 5 juni’ (28 mei)
• Poster ‘Openingsplan: stap voor stap meer mogelijk’ (28 mei)
• Beeldsamenvatting voor anderstaligen en laaggeletterden over stap 3 (28 mei)
• Poster ‘Stap 3: spelregels sport tijdens corona’ (28 mei)
• Poster ‘Stap 3: recreatie binnen en buiten’ (28 mei)
• Poster ‘Stap 3: horeca binnen en buiten’ (28 mei)
• Poster ‘Stap 3: kunst en cultuur’ (28 mei)
• Poster ‘Stap 3: winkelen en boodschappen doen’ (28 mei)
• Poster ‘Reizen en vakanties per 15 mei’ (11 mei)
• Poster ‘Coronatoegangsbewijs’ (1 juni)
• Instagram-slider ‘Vakantieplannen aan het maken? Ga wijs op reis’ (11 mei)
• 72 afbeeldingen met de iconen Wassen, Afstand, Testen (12 mei)
• Toolkit ‘Veilig winkelen en boodschappen doen’ (6 mei)
• Social visuals ‘Vermijd drukke plekken en houd 1,5m afstand, ook op het terras en in het park’ (27 april)
• Toolkit communicatiemiddelen basisregels (13 april)

• Campagne coronavaccinatie: nieuwe tv commercial
  Miljoenen mensen zijn inmiddels gevaccineerd. En als we om ons heen kijken zien we waar we het voor doen. Als onderdeel van de coronavaccinatie-campagne is vanaf 1 juni een nieuwe commercial op televisie te zien. De tv commercial en online video zijn ook te downloaden in de communicatietoolkit coronavaccinatie.
   
• Branded Content
  In samenwerking met online platforms van Margriet, Viva en Ouders van Nu heeft het ministerie van VWS branded content ontwikkeld. In de artikelen en video's worden ingezonden vragen over coronavaccinatie beantwoord door immunoloog Marjolein van Egmond en voormalig huisarts Ted van Essen. 
  Experts geven antwoord: zó zit het met de bijwerkingen na vaccinatie (margriet.nl)
  Hoe snel ben ik beschermd na coronavaccinatie? Een immunoloog vertelt (margriet.nl)
  Antwoorden op jouw vragen over bijwerkingen van coronavaccins (viva.nl)
  Alles wat je wilt weten over de effectiviteit van coronavaccinatie (viva.nl)
  Wat je als (aanstaande) ouder wilt weten over coronavaccinatie (Ouders van Nu)
   
• Nieuw weblog: Vaccineren op de Waddeneilanden
  Terschelling, Vlieland, Ameland en Schiermonnikoog zijn de eerste vier gemeenten van Nederland waar alle bewoners - jong en oud - eind mei hun eerste prik tegen corona hebben gekregen. Deze unieke vaccinatie op locatie wordt verzorgd door een prikteam van GGD Fryslân en de huisartsen op de eilanden. Lees het interview: Op de Friese Waddeneilanden is het vaccineren al bijna klaar 
   
• Communicatietoolkit Coronavaccinatie
  Om iedereen zo goed mogelijk te informeren over het vaccineren, staan in de communicatietoolkit coronavaccinatie kant-en-klare communicatiemiddelen die je kan gebruiken voor je eigen communicatie. De toolkit wordt continu bijgewerkt. 

• Koepelcampagne Alleen Samen – 3e stap openingsplan
  Vanaf 5 juni nemen we stap 3 van het openingsplan. Met de campagne willen we het publiek informeren over de nieuwe versoepelingen, waaronder het (onder voorwaarden) opengaan van musea, horeca en bioscopen en het verhogen van de groepsgrootte naar max 4 personen. Daarbij blijven we op het belang van het naleven van de basisregels wijzen. De campagne start op 5 juni met tv, radio, Spotify en online video. Bekijk hier vast de televisiecommercial. Of download (een deel van) de middelen (Wetransfer).

• Koepelcampagne Alleen Samen – 2e stap openingsplan
  Tot en met 4 juni loopt nog de campagne voor de 2e stap van het openingsplan met tv, radio, Spotify en online video. We nemen het publiek stap voor stap mee nemen in de versoepelingen en wijzen daarbij op het belang van het naleven van de basisregels. Voor elke stap in het openingsplan worden specifieke communicatiemiddelen gemaakt. Bekijk hier de online video.
   
• EK voetbal 
  Van 11 juni t/m 11 juli is het EK voetbal. Een evenement waarbij mensen vaak samenkomen om de wedstrijden te kijken. Om mensen ervan bewust te maken dat ook bij het voetbal kijken het belangrijk blijft de basisregels na te leven, ontwikkelen we meerdere campagne-uitingen, in verschillende formaten. Deze kunnen onder andere op social, print en als abri worden ingezet. Daarnaast heeft SLAM! voor jongeren een radiocommercial gemaakt, waarin wordt opgeroepen om ook tijdens het voetbal kijken 1.5 meter afstand van elkaar te houden. De radiospot is te horen van 2 juni t/m 11 juli. Zodra de middelen beschikbaar komen delen we ze o.a. in deze nieuwsbrief. 
   
• Deelcampagne jongeren basisregels 
  Jongeren vormen een grote bron van besmettingen. Daarom benadrukken we hoe belangrijk het is om 1,5 meter afstand te houden en drukte te vermijden. Belangrijk daarbij is dat jongeren zich bewust zijn van het besmettingsgevaar. Dit doen we onder andere door het delen van ervaringsverhalen van jongeren die corona hebben gehad en daar erg ziek van zijn geworden. We geven een positief handelingsperspectief mee, zodat jongeren weten wat ze kunnen doen om dit te voorkomen. Vogue, Glamour en Cosmopolitan gaat hierover content maken.
   

• Extra online inzet animatie over zelftesten 
  Sinds maandag 10 mei is er extra online media-inzet om de animatievideo over zelftesten onder de aandacht te brengen, via Facebook, Instagram en YouTube. Het filmpje is te bekijken via YouTube. Meer informatie over zelftesten vind je op www.rijksoverheid.nl/zelftest.
   

• Deelcampagne CoronaMelder
  Hoe de app Coronamelder helpt tegen de verspreiding van het coronavirus blijkt uit de resultaten van het doorlopende onderzoek naar de werking van de app. Op basis van deze resultaten is verdiepende content over Coronamelder ontwikkeld en gedeeld. Deze content bestaat uit: Branded content, PR, schoolboards en social ads die aanhaken bij de versoepelingen. Ook is er een anderstaligen huis-aan-huis folder verspreid in de vier grote steden. Deze werd verspreid in wijken waar veel mensen wonen met een migratieachtergrond. Want juist nu er meer ontmoetingen zijn, heeft CoronaMelder de grootste meerwaarde.
   

• Koepelcampagne Alleen Samen – Basisregels
  De animatie Besmettingsrisico is verlengd tot en met juni. We zetten deze in op Youtube en uitgesteld kijken. De overige animaties worden niet langer als online video verspreid. In de toolkit vind je alle campagne-uitingen en andere middelen over de basisregels. 
   

• Koepelcampagne Alleen Samen: testen en quarantaine
  Na de tv- en radiocampagne over testen en quarantaine zetten we deze tot en met de eerste week juni voort met online bannering. In de gedragsonderzoeken zien we dat de testbereidheid, die in januari op een (te) laag niveau was beland inmiddels weer substantieel hoger is. Een duidelijke meerderheid geeft aan zich bij klachten te laten testen. Ook weten veel mensen de Quarantainecheck te vinden.
  Op 1 juni is de wet quarantaineplicht in werking getreden. Hiervoor is een gerichte communicatie-aanpak over quarantaine en reizen ontwikkeld. De hoog-risicogebieden en zeer hoog-risicogebieden vallen beide onder de kleurcode oranje. Met de quarantaineplicht, die van toepassing is op reizigers uit zeer-hoogrisicogebieden, de quarantaineverklaring en de negatieve testuitslag is een informatieve stijl wenselijk. De Quarantaine Reischeck helpt bij het inzichtelijk maken van de actuele quarantainerichtlijnen per risicogebied. Op rijksoverheid.nl/quarantaineplicht is de benodigde quarantaineverklaring beschikbaar als invulbare pdf. 
   

• Deelcampagne CoronaConflict
  Specifiek voor jongeren hebben we de campagne CoronaConflict ontwikkeld. De campagne was eerst vooral gericht op thuisblijven (quarantaine) en is nu uitgebreid met uitingen over testen. Deze jongerencampagne speelt actief in op de aarzelingen en weerstanden bij jongeren, zonder daar direct een oordeel aan te verbinden. Dat blijkt bij deze doelgroep effectief.
   

• Deelcampagne Corona Strijders
  Ook voor jongeren ontwikkelden we samen met SLAM! de deelcampagne Corona Strijders. Humoristische sketches laten jongeren zien hoe je nu in coronatijd met herkenbare situaties om kunt gaan. Je hoort tips voor daten, feesten, sporten en nog veel meer, om te zorgen dat jouw leven op een veilige manier een feestje blijft in coronatijd. De Corona Strijders deelcampagne heeft een tijd on hold gestaan, maar is sinds 5 mei weer live. Iedere week wordt er op het Youtube-kanaal van SLAM! een nieuwe video geüpload.

• Veiligheidsregio Noord-Holland Noord: filmpjes met regionale deskundigen
  In Veiligheidsregio Noord-Holland Noord zijn filmpjes gemaakt over vragen die leven rondom vaccineren. Een vaccinatiemedewerker van de GGD Hollands Noorden, artsen van het Dijklander Ziekenhuis in Hoorn en het Noordwest Ziekenhuis in Alkmaar en een huisarts van een regionale huisartsenkoepel beantwoorden in korte filmpjes van maximaal 1 minuut een vraag. Ook roepen zijn op om, als je vragen hebt, die te stellen via corona@ggdhn.nl. 
  Deze filmpjes worden verspreid via social media en - betaald - via Facebook in de regio. Daarnaast vraagt de veiligheidsregio gemeenten in de regio om de filmpjes te delen. Toe nu toe is, zonder promo, het filmpje rond de vraag ‘Is het coronavaccin verplicht?’ het meest bekeken. Als andere vragen ook leven onder de inwoners, maakt de veiligheidsregio weer een nieuwe serie filmpjes.

• Omgevingsanalyses NKC (26 mei – 2 juni)

  -    Opnieuw stonden deze week de dalende besmettingscijfers en de daling in de ziekenhuizen volop in de aandacht. Afgelopen weekend lagen er voor het eerst dit jaar minder dan 500 coronapatiënten op de ic, ook kunnen steeds meer Covid-verpleegafdelingen dicht. Dankzij de dalende cijfers wordt stap 3 in het openingsplan naar voren gehaald naar 5 juni (in plaats van 9 juni), wat werd aangekondigd in een persconferentie op vrijdagavond 28 mei. Tijdens de persconferentie koppen nieuwsmedia massaal dat er volgens premier Rutte feitelijk ‘een einde aan de lockdown’ komt. Sectoren als de cultuursector reageren verheugd en de reacties op social media zijn overwegend positief. 
  -    Ondanks de jubelstemming worden er ook enkele kanttekeningen geplaatst bij de snelle versoepelingen, vooral door virologen. Zij wijzen op het risico en hadden liever gezien dat het kabinet gewacht had om te zien of de daling doorzet. Wanneer minister De Jonge bij WNL op Zondag het loslaten van de basisregels vanaf september ‘een reëel scenario’ noemt, omdat iedereen die wil dan volledig is ingeënt, vrezen experts wederom dat het kabinet hier iets te snel gaat. 
  -    Ondertussen wordt er in de nieuwsmedia en op social media volop gedroomd en gemijmerd over het leven ‘na corona’. Kranten schrijven dat het ‘oude normaal’ steeds dichterbij lijkt te komen en hebben het over ‘optimisme op volle terrassen’. Op social media hopen mensen op een nationale feestdag op de dag dat alle basisregels worden losgelaten. 
  -    Een ander thema dat blijft leven, is de opening van de middelbare scholen. Vorige week maakten veel ouders en leraren al via de (sociale) media kenbaar niet blij te zijn met een volledige opening, deze week was de hashtag #ikweiger trending om de onvrede te uiten. Ook onderwijsbonden gaven aan zich grote zorgen te maken om de heropening. 
  -    Vanaf 1 juni worden de vliegverboden vervangen door een quarantaine plicht en twee negatieve testuitslagen. Het zorgt voor vragen op social media over de handhaafbaarheid ervan: hoe zal worden gecontroleerd dat je daadwerkelijk in quarantaine gaat? Er leven sowieso veel vragen over op vakantie gaan. Kan dat deze zomer, en hoe zit het dan met testen of een vaccinatiebewijs? 
  -    Het kabinet heeft het advies van de Gezondheidsraad om alleen nog mRNA-vaccins in te zetten voor ‘jonge groepen’ en geen gebruik meer te maken van het Janssen-vaccin overgenomen. Op social media zorgt het besluit voor gemende reacties. Mensen die al een Janssen-vaccin hebben gehad zijn boos en teleurgesteld en hadden ook liever een ander vaccin gehad. Bij anderen neemt de twijfel om een vaccin te nemen toe, door de in hun ogen vele wijzingen in de vaccinatiestrategie. Maar ook zijn er mensen die het Janssen-vaccin juist wél willen en erop wijzen dat het vaccin veilig is. 
  -    Tot slot blijft de (social) media-aandacht voor de ‘mondkapjesdeal’ van Sywert van Lienden onverminderd groot. Zeker nadat Follow the Money op 31 mei onthulde dat Van Lienden 9 miljoen overhield aan de deal met VWS. Vrijwel alle grote nieuwsmedia schrijven erover en (prominente) Twitteraars zijn woedend. 
   

• Belangrijkste resultaten campagne-effectmonitor Alleen Samen
  Het draagvlak voor en het vertrouwen in de aanpak van de Rijksoverheid neemt toe. 
  -    Na de versoepeling van de bezoekmaatregel in april houdt vrijwel iedereen zich aan deze maatregel. Ook de ervaren urgentie en motivatie blijven gelijk.
  -    Het aandeel dat (strikt) drukte vermijdt neemt verder af van meer dan acht op de tien naar iets meer dan zes op de tien. Het draagvlak voor deze maatregel blijft stabiel.
  -    De naleving (driekwart) en het draagvlak voor handen wassen blijft stabiel.
  -    Het draagvlak en de naleving van 1,5 meter afstand houden blijft stabiel. Driekwart houdt zich meestal of altijd aan deze maatregel.
  -    Slechts één op de acht mensen blijft thuis wanneer dat nodig is. Dat is een daling ten opzichte van februari, toen lag dit nog op één op de vijf. 
  -    Minder mensen dragen een mondkapje in het OV. Men is het ook iets minder prettig gaan vinden om een mondkapje te dragen. 
  -    Men werkt weer vaker volledig vanuit huis. Na een daling vanaf februari, ligt dit nu weer op bijna de helft. Een even groot aandeel werkt deels thuis. 
  -    (Snel) laten testen bij klachten gebeurt nog lang niet altijd. Eén op de vier mensen zou zich laten testen op de eerste dag dat ze klachten krijgen. De helft van de mensen met klachten laat zich niet testen en is ook niet van plan om dat te doen. 
  -    De kennis over testen bij milde klachten lijkt af te nemen, acht op de tien mensen geven momenteel aan daarvan op de hoogte te zijn. Negen op de tien mensen weten dat ze zich bij zware klachten moeten laten testen. Ook bij de perceptie van thuisblijven bij milde of zware klachten zien we dit verschil en dezelfde aantallen. Het aandeel dat weet dat je thuis moet blijven en geen bezoek mag ontvangen bij milde klachten is ten opzichte van begin mei afgenomen: acht op de tien mensen weten dit. Negen op de tien mensen weten dat dit zo is bij zware klachten. 
  -    Ruim acht op de tien mensen weten dat je bij een positieve uitslag van een zelftest ook altijd nog een test moet doen bij de GGD. Dit is een daling ten opzichte van begin mei, toen bijna negen op de tien dit wisten. Daarnaast denken nog altijd bijna drie op de tien mensen dat je net zo goed een zelftest kunt doen in plaats van een test bij de GGD. 
  -    Zelftesten worden gezien als makkelijk, vooral voor bezoek aan familie, werk of een uitje/vakantie. Meer mensen hebben al eens een zelftest gebruikt, namelijk één op de zes.
  -    Toegangstesten zijn nog steeds grotendeels geaccepteerd, vooral voor binnensituaties. De meerderheid van de mensen is bekend met hoe een toegangstest werkt en wanneer je deze test doet. Ongeveer één op de twaalf mensen heeft eind mei al eens gebruik gemaakt van een toegangstest, met name voor sport en cultuur.
  -    De campagne-uitingen over basisregels blijven achter op waardering; uitingen over zelftesten scoren juist goed.
  Het volledige rapport lees je op Rijksoverheid.nl.
  
   
• Campagne-effectmonitor vaccinatiecampagne
  Er is een nieuwe campagne-effectrapportage gepubliceerd over de vaccinatie-campagne. Om de resultaten hiervan beter te kunnen duiden is een mediabeeld toegevoegd. De belangrijkste resultaten zijn:
  -    De vaccinatiebereidheid van mensen die zich zeker of waarschijnlijk wel zouden laten vaccineren, of al gevaccineerd zijn, ligt op 81%.
  -    Er blijven verschillen tussen de bereidheid van vaccinatie tussen de verschillende vaccins. Men is het meest positief over BioNtech/Pfizer en het minst geneigd om          zich te laten vaccineren met AstraZeneca. Ook het Janssen vaccin scoort vrij laag. 
  -    Meer mensen denken dat vaccinatie veel bijdraagt aan versoepelingen (nu zes op de tien).
  -    Het vertrouwen in het vaccinatieprogramma en de veiligheid en bescherming van de vaccins neemt toe.
  -    Zorgen over vaccinatie nemen af. Men maakt zich nog steeds het meeste zorgen over bijwerkingen en veiligheid van de vaccins (ongeveer zes op de tien).
  -    De informatiebehoefte neemt op diverse onderdelen af.
   
• Publiekspeiling versoepelingen
  Vorige week heeft er een extra peiling gelopen over versoepelingen, zorgen, EK- en reisplannen. Over het EK: Ruim de helft van de mensen is van plan om het EK te gaan kijken op TV. Mensen gaan vooral thuis kijken met het eigen gezin. Een kleiner deel gaat kijken met vrienden of familie. Het rapport met meer resultaten vind je hier. 
   
• Rouw en herdenken in relatie tot corona
  Vorig jaar hebben er twee peilingen gelopen over rouw en herdenken in relatie tot corona. In mei heeft er een nieuwe peiling gelopen rond dit onderwerp. Het draagvlak voor een idee om stil te staan bij het leed dat door corona is veroorzaakt, is met driekwart hoger dan vorig jaar. Meer resultaten over onder andere vorm en frequentie vind je hier.
   

• Kwalitatief onderzoek toegangstesten en afstand houden
  Daarnaast is er kwalitatief onderzoek uitgevoerd om dieper in te gaan over hoe men denkt over toegangstesten en het houden van 1,5 meter afstand. Men blijkt het toch best spannend te vinden om de 1,5 meter los te laten, ondanks gebruik van toegangstesten. Meer resultaten vind je in het rapport.

We willen alle communicatieprofessionals die zich binnen de (semi)overheid bezighouden met het coronavirus informeren over de laatste stand van zaken van de nationale communicatieaanpak. Dit zijn departementen, relevante uitvoeringsorganisaties, veiligheidsregio’s, gemeentes en GGD’en.

Aanmelden 

U kunt zich aanmelden voor de update NKC via de website van de NCTV.