Update Nationaal Kernteam Crisiscommunicatie COVID-19 (nr. 36)

Alleen samen krijgen we corona onder controle. In Nederland willen we met intensieve en activerende communicatie bijdragen aan de aanpak van het coronavirus. Dat vraagt om eenduidige en duidelijke informatie, handelingsperspectieven en betekenisgeving. We sluiten zoveel mogelijk aan op de (informatie)behoeften en de gevoelens die er leven.

Daarom werken we samen: alle departementen en andere onderdelen van de Rijksoverheid werken samen. Regionale overheden (veiligheidsregio’s, gemeenten, GGD’s) zijn nauw aangesloten en worden zo goed mogelijk ondersteund in hun communicatie.

Heb jij een communicatieaanpak, een case, verhaal of iets anders gerelateerd aan communicatie rondom COVID-19 dan delen we dat graag via deze nieuwsbrief. Laat het ons weten via communicatiecovid@minjenv.nl.

• Posters wassen, afstand, testen
  Er kan steeds meer en dat is goed nieuws! Het naleven van de basisregels is juist nu heel belangrijk. Ook als mensen al gevaccineerd zijn. We hebben daarom visuals laten maken waarop een positief beeld te zien is: wat kan er? Met hierbij de iconen: wassen, afstand, testen. Er zijn verschillende formaten, in te zetten in het straatbeeld of via social media. De beelden zijn hier te downloaden.
   
• Stap 2: Sportscholen open en buiten meer mogelijk
  Het kabinet neemt de tweede stap in het openingsplan op 19 mei. Er is wel een voorwaarde: het aantal nieuwe ic- en ziekenhuisopnames moet op maandag 17 mei verder zijn gedaald. Alleen dan wordt de stap definitief gezet. Lees hier wat er verandert per 19 mei, als de cijfers dit toelaten. 
   

• Leeftijdsgroepen coronadashboard
  Op het coronadashboard zijn nieuwe interactieve grafieken toegevoegd. Hiermee is nu ook te zien welke leeftijdsgroepen zijn opgenomen in het ziekenhuis of op de intensive care. Zo is nu goed te zien dat bij de leeftijdsgroepen ouder dan 80 jaar de ziekenhuisbezetting afneemt. Via deze link (en een klein beetje scrollen) is de grafiek te bekijken. 

Recent zijn de volgende visuals aangepast of nieuw gemaakt:

• Poster ‘Stap 2: buiten meer mogelijk en binnensportlocaties open’ (11 mei)
• Beeldsamenvatting voor anderstaligen en laaggeletterden over stap 2 (11 mei)
• Poster ‘Stap 2: spelregels sport tijdens corona’ (11 mei)
• Poster ‘Stap 2: recreatie buiten open’ (11 mei)
• Poster ‘Stap 2: ruimere openingstijden buitenterrassen’ (11 mei)
• Poster ‘Reizen en vakanties per 15 mei’ (11 mei)
• Instagram-slider ‘Vakantieplannen aan het maken? Ga wijs op reis’ (11 mei)
• 72 afbeeldingen met de iconen Wassen, Afstand, Testen (12 mei)
• Visuals (einde) ‘ramadan’ (6 mei)
• Social visuals ‘Veilig winkelen’ (6 mei)
• Social visuals ‘Winkel alleen en op rustige momenten en wees voorbereid’ (27 april)
• Social visuals ‘Vermijd drukke plekken en houd 1,5m afstand, ook op het terras en in het park’ (27 april)
• Visual ‘Winkelen en boodschappen doen’ (20 april)
• Toolkit communicatiemiddelen basisregels (13 april)

• Verspreiding informatiemateriaal bij huisartsen
  Op woensdag 19 mei verspreidt VWS Publiekscommunicatie Vaccinatie informatiemateriaal over vaccineren in 1750 wachtkamers van huisartsen, apotheken en ziekenhuizen in achterstandswijken. Vooral in achterstandswijken is de rol van de huisarts groot en hebben mensen vaak veel vertrouwen in hun huisarts. Naast offline materiaal, zoals informatiekaarten en posters, worden ook op de doelgroep afgestemde filmpjes op de wachtkamerschermen vertoond. De volgende materialen komen in de wachtkamers te liggen:
• Informatiekaarten over bijwerkingen in Ne/Eng, Fra/Pools en Turks/Arabisch (A5)
• Informatiekaarten over ja of nee vaccineren in Ne/Eng, Fra/Pools en Turks/Arabisch (A5)
• Informatiekaarten over zwangerschap in Ne/Eng, Fra/Pools en Turks/Arabisch (A5)
• Praatplaat, gelamineerd, op de tafel in de wachtkamer (A4)
• Poster: praatplaat (A2)
• Poster: campagne ‘wij stropen onze mouwen op’, speciale editie afgestemd op de doelgroep (A2)
• Flyer vaccineren tegen corona (A4)
• Flyer keuzetool (A5)

Op maandag 24 mei wordt deze verspreidingsactie uitgebreid naar de resterende huisartspraktijken in Nederland (ongeveer 3500). Ook in deze praktijken wordt informatiemateriaal over vaccineren tegen corona neergelegd. De materialen zijn ook terug te vinden in de communicatietoolkit coronavaccinatie.

• Weblogs over coronavaccinatie
  Voor mensen die nadenken over hun keuze voor vaccinatie, of meer achtergrondinformatie willen, staan er op coronavaccinatie.nl diverse weblogs waarin experts in verschillende vakgebieden feiten, uitleg én hun ervaringsverhalen over coronavaccinatie delen. Naar aanleiding van verhalen die verschenen in de media over verplicht vaccineren van basisschoolkinderen legt Roland Pierik, universitair hoofddocent rechtsfilosofie aan de Universiteit van Amsterdam uit hoe het zit met kinderen en coronavaccinatie.
   
• Communicatie Toolkit
  Om iedereen zo goed mogelijk te informeren over het vaccineren, staan in de communicatietoolkit coronavaccinatie kant-en-klare communicatiemiddelen die je kan gebruiken voor je eigen communicatie. De toolkit wordt continu bijgewerkt.
   

• Branded content coronavaccinatie
  Vanaf mei worden grote groepen gevaccineerd. Om de vaccinatiebereidheid hoog te houden en in te spelen op specifieke doelgroepen qua leeftijd en levensfase, gaan we branded content inzetten. Dit doen we door informatie te verstrekken rond vragen die leven over coronavaccinatie. We beantwoorden vragen, delen de informatie die er is en gaan het gesprek open aan. Zo proberen we mensen de informatie te bieden waaraan ze behoefte hebben met als doel eventuele barrières weg te nemen. We werken hiervoor samen met titels als Viva, Margriet, Ouders van Nu, Telegraaf, Volkskrant, RTL, Linda en Linda Meiden, AD en Nu.nl. De content die wordt geproduceerd zal bestaan uit video’s, artikelen en interviews die op de lezers/kijkers van deze partijen worden toegesneden en ingaan op de specifieke vragen die bij hen leven. De onderwerpen die aan bod komen zijn

  - Zwangerschap en borstvoeding

  - Effectiviteit en het nut van vaccineren

  - Bijwerkingen 

  - Veiligheid

  - Mutaties

  - De logistiek

  Daarnaast vindt er specifiek voor de jongerendoelgroepen een samenwerking plaats met FunX en Vice, waarbij infomercials, commercials en artikelen worden ontwikkeld over coronavaccinatie. 

• Studentensportcampagne 
  Jongeren krijgen steeds meer vrijheden als het aankomt op sporten. Ook rondom en tijdens het sporten is het van belang dat de basisregels worden nageleefd. In samenwerking met Studentensport Nederland is een contentgenerator gemaakt. Met de slogan ‘’alleen samen zorgen we dat we kunnen blijven sporten” willen we jongeren motiveren om ook tijdens het sporten de basisregels na te leven. Met de contentgenerator kunnen sportverenigingen hun eigen foto en logo uploaden, zodat ze een gepersonaliseerde social post kunnen maken. Zie het beeld hierboven. Via deze link kan je zelf een uiting maken en plaatsen op social met de hashtag #AlleenSamen. Ter verificatie dien je eenmalig een account aan te maken. Daarna kan je direct een uiting maken en delen.
   
• Extra online inzet animatie over zelftesten
  Sinds maandag 10 mei is er extra online media-inzet om de animatievideo over zelftesten onder de aandacht te brengen, via Facebook, Instagram en YouTube. Het filmpje is te bekijken via YouTube. Meer informatie over zelftesten vind je op www.rijksoverheid.nl/zelftest
   
• Deelcampagne CoronaMelder
  Hoe helpt de app Coronamelder tegen de verspreiding van het coronavirus? Deze vraag wordt in het doorlopende onderzoek naar de werking van de app beantwoord. Op basis van dit onderzoek hebben is er verdiepende content over Coronamelder ontwikkeld en gecommuniceerd. Onder meer worden de volgende middelen ingezet: Branded content, PR, schoolboards en social ads die aanhaken bij de versoepelingen. Want juist nu er meer ontmoetingen zijn, heeft CoronaMelder de grootste meerwaarde. Ook is er een anderstaligen huis-aan-huis folder verspreid in de vier grote steden. Deze werd verspreid in wijken waar veel mensen wonen met een migratieachtergrond.
  
  Coronamelder is inmiddels door ruim 4,8 miljoen Nederlanders gedownload. Uit onderzoek blijkt dat mensen die een melding krijgen via de app, zich sneller laten testen en daardoor sneller weten of ze corona hebben. Zo kunnen ze dierbaren beter beschermen. De app draagt dus effectief bij aan het verminderen van de verspreiding van het coronavirus. De komende tijd blijven we Coronamelder onder de aandacht brengen bij verschillende doelgroepen, zodat nóg meer mensen de app downloaden. Elke download telt!
   
• Koepelcampagne Alleen Samen – 1e stap openingsplan
  28 april is de campagne over de eerste stap in het openingsplan gestart. Het doel van de campagne is om het publiek stap voor stap mee te nemen in de stappen. En daarbij te wijzen op het belang van het naleven van de basisregels. Voor elke stap in het openingsplan worden specifieke communicatiemiddelen ontwikkeld. De campagne loopt nu met tv, radio, Spotify en online video. Deze campagne loopt totdat de nieuwe campagne over de 2e stap start (18 mei). Daarnaast is voor OCW een social video gemaakt over zelftesten.
   
• Koepelcampagne Alleen Samen – Basisregels
  Nu de komende tijd steeds meer mogelijk wordt, blijft het van belang dat we ons aan de basisregels houden. Hierover zijn 4 animaties gemaakt, die als online video worden ingezet op YouTube en uitgesteld kijken. Daarnaast wordt online bannering en social ingezet. In de toolkit vind je de campagne-uitingen en andere middelen over de basisregels. Deze campagne loopt vooralsnog t/m 16 mei.
   
• Koepelcampagne Alleen Samen testen en quarantaine
  In opvolging van de tv- en radiocampagne over testen en quarantaine is de campagne voortgezet met online bannering in ieder geval tot eind mei. In de gedragsonderzoeken zien we dat de testbereidheid, die in januari op een (te) laag niveau was beland inmiddels weer substantieel hoger is. Een duidelijke meerderheid geeft aan zich bij klachten te laten testen. Ook weten velen de Quarantainecheck te vinden.
  
  Daarnaast is in voorbereiding: een gerichte communicatie-aanpak over de in te zetten Quarantaineplicht voor reizigers uit zeer hoog-risicogebieden. Onderdelen daarvan zijn de quarantaineverklaring en de pagina op rijksoverheid.nl waar de verklaring beschikbaar zal zijn. Daarbij zijn de departementen van BZ en IenW en de reissector betrokken.
   
• Deelcampagne CoronaConflict uitgebreid
  Specifiek voor jongeren is de campagne CoronaConflict ontwikkeld. De pagina is geoptimaliseerd voor mobiele devices en te bekijken op coronaconflict.nl. De campagne was eerst vooral gericht op thuisblijven (quarantaine) en is nu uitgebreid met uitingen over testen. Deze jongerencampagne speelt actief in op de aarzelingen en weerstanden bij jongeren, zonder daar direct een oordeel aan te verbinden. Dat blijkt bij deze doelgroep effectief.
   
• Deelcampagne Corona Strijders
  Samen met SLAM! laten we jongeren met humoristische sketches zien, hoe je nu in coronatijd met herkenbare situaties om kunt gaan. Hier hoor je de tips voor daten, feesten, sporten en nog veel meer om te zorgen dat jouw leven op een veilige manier een feestje blijft in coronatijd. Corona Strijders heeft een tijd on hold gestaan, maar is sinds 5 mei weer live. Iedere week wordt er op het Youtube-kanaal van SLAM! een nieuwe video geüpload.

• Utrecht stroopt mouw op tegen corona
  Op maandag 10 mei is de gemeente Utrecht gestart met de Utrechtse ‘Ik stroop mijn mouw op’-campagne. Met deze doorvertaling van de landelijke campagne wil de gemeente de Utrechters bewust maken van het belang van vaccineren tegen corona. Zes bekende Utrechters werken aan de campagne mee: zanger Blaudzun, hockeyster Malou Pheninckx, schrijver Ronald Giphart, burgemeester van Utrecht Sharon Dijksma, zanger Martin van Doorn en rapper Kruloh.
  
  De campagne is twee weken zichtbaar in het Utrechtse straatbeeld en social media kanalen. Wethouder van volksgezondheid Eelco Eerenberg en rapper Kruloh deden de aftrap van de campagne. In juli wordt deze campagne twee weken herhaald. Kruloh maakte voor de gelegenheid deze rap.
  
   
• Utrecht in kwetsbare wijken
  Parallel aan de bovengenoemde campagne ondersteunt de gemeente Utrecht samen met GGDrU de initiatieven van sleutelpersonen en maatschappelijke organisaties in de wijken om coronavaccinatie onder de aandacht te brengen. "Met deze aanpak richten we ons op Utrechters die twijfelen over vaccinatie en minder makkelijk toegang hebben tot beschikbare informatie." Het initiatief en de uitvoering liggen nadrukkelijk bij het netwerk van sleutelpersonen in de wijken (o.a. Al Amal, samenwerkende moskeeën, huisartsen, Stichting Asha). De gemeente en GGDrU ondersteunen het netwerk en voeren regie. Mbo- en hbo-stagiairs deelden bijvoorbeeld informatiemateriaal uit in een aantal kwetsbare wijken bij onder andere winkelcentra, kinderdagverblijven en buurtcentra.
   
• Rotterdam in kwetsbare wijken
  In kwetsbare wijken staat de vaccinatiebereidheid onder druk, en dat baart ook de gemeente Rotterdam zorgen. Rotterdam gaat daarom de communicatie in deze wijken intensiveren met maatwerkcommunicatie. In deze wijken wonen Rotterdammers met een migratieachtergrond, laaggeletterden, een laag inkomen en of opleiding. Er blijkt sprake te zijn van een vaccinatiekloof, waar desinformatie over het vaccin tegen COVID-19 een grote rol speelt. Zoals complottheorieën en niet-bestaande bijwerkingen.
  
  “We zoeken in de communicatie-uitingen nadrukkelijk de taal van de verschillende doelgroepen. De communicatie en gedragsbeïnvloeding stemmen we af met de verschillende partners en betrokkenen in de kwetsbare wijken. Daarnaast kijken we welke middelen en gedragsinterventies doelgericht kunnen worden ingezet. Communicatie wordt op persoonlijk en voorzieningenniveau ingezet, en borduurt voort op positieve ervaringen.” Uitgangspunt in de communicatie blijft dat iedereen op basis van de informatie zelf het besluit moet en kan nemen om zich te laten vaccineren.
  
  De verschillende communicatiemiddelen die de gemeente Rotterdam ontwikkelt kunnen ook worden ingezet door andere gemeenten in de regio.
   

• Eén jaar Corona Communicatie Midden- West- Brabant

  De Veiligheidsregio Midden- West- Brabant heeft één jaar Communicatie Corona in beeld gebracht. Een overzicht van de inzet van hun communicatie van maart 2020 tot maart 2021. "De thema’s die ons bezighielden, onze doelgroepen, de partners waarmee we samenwerkten en natuurlijk onze eigen grote producties." Bekijk het online jaarverslag hier.

Verwachtingen en wensen reisplannen en versoepelingen (peiling week 18, publicatie 11 mei 2021) 

Belangrijkste resultaten (let op, dit was dus voor de persconferentie van 11 mei)

• Men ziet het liefst als eerste aankomende versoepeling dat de restaurants weer open gaan, maar men verwacht eerder dat de openingstijden van terrassen worden verruimd, buitenlocaties opengaan en het maximum aantal bezoekers worden versoepeld.
• Het merendeel verwacht pas versoepelingen vanaf juni 2021.
• Bijna de helft is het niet eens met de stelling dat er, ook als er geen daling op de ic’s is, versoepeld kan worden. Ook vindt een kleine meerderheid dat er niet meer en niet minder maatregelen moeten komen op dit moment.
• Nog steeds maakt ruim de helft van de mensen zich zorgen over de huidige situatie rondom het coronavirus. Binnen het aandeel dat zich zorgen maakt, zijn zorgen omtrent verschillende aspecten flink toegenomen, zoals de druk op de zorg en de duur van de crisis.
• Drie op de tien Nederlanders heeft vakantieplannen. Men wil vooral in de zomermaanden en met de auto gaan.
• Bijna de helft van de mensen vindt dat persconferenties alleen plaats hoeven te vinden als er versoepelingen plaatsvinden. Drie op de tien is hier neutraal in en een kwart is het hier niet mee eens.

Belangrijkste resultaten vaccinatiemonitor week 17 2021

• Bijna acht op de tien mensen zouden zich zeker of waarschijnlijk wel laten vaccineren, of hebben dit al laten doen. De vaccinatiebereidheid neemt niet significant toe, maar ligt met 79% wel weer op het hoogste punt ooit (even hoog als in week 5 2021). Dat komt met name omdat de groep gevaccineerden significant is toegenomen. Het aandeel dat nog niet gevaccineerd is, maar dat wel zeker of waarschijnlijk zou doen, is gedaald van 62% naar 56%. Het aandeel dat zich zeker of waarschijnlijk niet zou laten vaccineren ligt op 12%. Eén op de tien mensen heeft er nog niet over nagedacht of weet nog niet of ze zich zouden laten vaccineren.
• Zorgen zijn afgenomen en gaan vooral nog over bijwerkingen en veiligheid vaccins. Het aandeel dat zich (heel erg) bezorgd maakt over vaccinatie neemt vergeleken met zes weken eerder geleidelijk af naar één op de drie eind april. Ook het aandeel dat zich juist geen zorgen maakt, neemt vergeleken met twee weken eerder toe van ongeveer drie naar vier op de tien.
• Informatiebehoefte blijft het hoogst rond lange termijn, veiligheid en bijwerkingen. De informatiebehoefte is nog steeds het hoogst rond de lange termijn effecten, de veiligheid, mogelijke bijwerkingen en de werking op nieuwe mutaties van vaccins en ligt op ongeveer driekwart. Van deze laatste is de informatiebehoefte de afgelopen vier weken ook significant toegenomen.
• De informatiebehoefte over versoepelingen van maatregelen is de laatste twee weken afgenomen naar 62%. Ook de informatiebehoefte rond wanneer iemand een vaccin krijgt en wie het krijgt is de afgelopen twee weken afgenomen naar ongeveer de helft.
• Ongeveer driekwart van de mensen is bekend met één van de kanalen van de Rijksoverheid waar men terecht kan voor betrouwbare informatie over het coronavirus. Men noemt vaker de website van de Rijksoverheid als plek waar men terecht kan voor betrouwbare informatie. Het publieksinformatienummer wordt vergeleken met vier weken geleden ook vaker genoemd en ligt nu op een kwart.
• Men is minder vaak overtuigd dat je na vaccinatie het coronavirus niet meer kunt overdragen en dat je het niet meer kunt krijgen. Minder mensen zijn ervan overtuigd dat je na vaccinatie het coronavirus niet meer kunt overdragen (17% vs. 29% twee weken geleden). Datzelfde geldt voor de overtuiging dat je na vaccinatie het coronavirus niet meer kunt krijgen (11% nu vs. 20% twee weken geleden). Wel zijn meer mensen ervan overtuigd (75%) dat je na vaccinatie minder ziek wordt van corona dan twee weken geleden (65%).
• Nog steeds vier op de tien mensen vinden dat je pas weer meer dingen kunt gaan doen als je gevaccineerd bent. Van de mensen die nog niet gevaccineerd zijn, geeft ook vier op de tien aan pas meer te gaan doen na vaccinatie.
• Vertrouwen in aanpak en veiligheid blijft stabiel, belang vaccinatie neemt toe. Het vertrouwen in de aanpak van het vaccinatieprogramma van de Rijksoverheid blijft stabiel op ongeveer drie op de tien mensen. Nog eens 44% heeft een beetje vertrouwen in de aanpak van het vaccinatieprogramma. Het vertrouwen in de veiligheid van de coronavaccins ligt weer iets hoger dan twee weken geleden. Ongeveer de helft heeft (heel) veel vertrouwen in de veiligheid van de vaccins.
• Men is het belangrijker gaan vinden vergeleken met twee weken geleden dat de Rijksoverheid zich bezighoudt met vaccineren tegen corona. Dit ligt nu op 83% vs. 72% twee weken geleden. Ook het belang dat men zelf hecht aan vaccinatie is toegenomen van twee derde naar driekwart vergeleken met twee weken eerder. Iets meer dan de helft denkt dat vaccinatie veel bijdraagt aan het stap voor stap versoepelen van de maatregelen en nog eens een derde dat het enigszins bijdraagt.

We willen alle communicatieprofessionals die zich binnen de (semi)overheid bezighouden met het coronavirus informeren over de laatste stand van zaken van de nationale communicatieaanpak. Dit zijn departementen, relevante uitvoeringsorganisaties, veiligheidsregio’s, gemeentes en GGD’en.

Aanmelden 

U kunt zich aanmelden voor de update NKC via de website van de NCTV.