Update Nationaal Kernteam Crisiscommunicatie COVID-19 (nr. 31)

Alleen samen krijgen we corona onder controle. In Nederland willen we met intensieve en activerende communicatie bijdragen aan de aanpak van het coronavirus. Dat vraagt om eenduidige en duidelijke informatie, handelingsperspectieven en betekenisgeving. We sluiten zoveel mogelijk aan op de (informatie)behoeften en de gevoelens die er leven.

Daarom werken we samen: alle departementen en andere onderdelen van de Rijksoverheid werken samen. Regionale overheden (veiligheidsregio’s, gemeenten, GGD’s) zijn nauw aangesloten en worden zo goed mogelijk ondersteund in hun communicatie.

Heb jij een communicatieaanpak, een case, verhaal of iets anders gerelateerd aan communicatie rondom COVID-19 dan delen we dat graag via deze nieuwsbrief. Laat het ons weten via communicatiecovid@minjenv.nl.

• Wat moet ik weten over vaccinatie met het AstraZeneca-vaccin?

Mensen geboren in 1960 of eerder kunnen veilig een prik met AstraZeneca blijven krijgen. Mensen geboren in 1961 of later krijgen een ander vaccin. Vragen en antwoorden over vaccineren met AstraZeneca lees je hier. 

• Update gezondheidscheck

De gezondheidscheck coronavirus is geüpdatet. 

• Update 'wanneer testen en in quarantaine?'

Het stroomschema 'wanneer testen en in quarantaine?' is geüpdatet. 

• Wat is jouw idee?

Het coronavirus maakt ons leven ingewikkeld. Met elkaar gaan we op zoek naar ideeën voor herstel en vernieuwing. Dat doen we door in gesprek te gaan. Groepsgesprekken met burgers, overheid en bedrijven. Elkaar inspireren.

Wat is voor jou in de knel gekomen? Wil je dat herstellen? Wat is daarvoor nodig? Wie heb je nodig? Tegelijkertijd zijn er ook mooie dingen ontstaan. Wat ben je anders gaan doen? Wat houd je graag in stand? En wat kun je zelf doen?

Er staan 80 dialoogtafels gepland. Er zijn al 29 gesprekken gevoerd. Er worden nog 51 gesprekken gevoerd. Bekijk allle data op de website.

Recent zijn de volgende visuals aangepast of nieuw gemaakt:

• Toolkit communicatiemiddelen basisregels (09 april)
• Factsheet ‘Geen ruimte voor versoepeling lockdown’ (31 maart)
• Toolkit communicatiemiddelen avondklok (31 maart)
• Factsheet ‘Winkelen en boodschappen doen’ (31 maart)
• Beeldsamenvatting voor laaggeletterden en anderstaligen (23 maart)
• Factsheet ‘Reizen en vakanties’ (23 maart)
• Factsheet ‘Sporten tijdens de lockdown’ (8 maart)
• Factsheet ‘Winkelen op afspraak’ (8 maart)
• Factsheet ‘Bestellen en afhalen’ (9 februari)

De toolkit communicatiemiddelen basisregels is bijgevuld. Er zijn drie nieuwe animaties toegevoegd. Deze animaties van 20 seconden gaan over handen wassen, 1,5 meter afstand houden en testen en thuisblijven. De video's gaan over het waarom, hoe, waar en wanneer van deze drie basisregels. Eerder werd al een animatievideo live gezet over het verhaal achter de basisregels. Hoe werkt besmetting en waarom zijn de basisregels juist nu nodig. De vier animaties worden als online video ingezet via Talpa, Ster, RTL en YouTube. En worden tot eind mei verspreid. 

Basisregels 
Om besmettingen te voorkomen blijft het van belang dat we ons aan de basisregels houden. Steeds meer mensen worden door vaccinatie beschermd tegen het coronavirus. Maar er worden nu ook nog steeds mensen ziek. De basisregels helpen om besmetting van jezelf en anderen met het coronavirus te voorkomen. Ook als je al gevaccineerd bent. Als we onze handen wassen, 1,5 meter afstand houden, en thuisblijven en testen bij klachten, worden er minder mensen besmet. Zo is er sneller weer meer mogelijk.

Vanuit de Rijksoverheid zetten we via een crossmediale aanpak diverse middelen over de basisregels zo breed mogelijk in. Om het bereik te vergroten verzoeken wij de gemeenten en veiligheidsregio’s deze middelen vooral ook lokaal in te zetten. 

Banners, social post
Naast de hierboven genoemde animaties zijn er vier online banners live en er is een social post met verdiepende informatie. Bekijk alles via de hierboven te downloaden 'Toolkit communicatiemiddelen basisregels'. 

Commercials
Testen (ook bij milde klachten) en thuisblijven (bij klachten/corona van jezelf of een huisgenoot) is belangrijk. Sinds medio maart zijn radiospots te horen over het belang van testen en quarantaine. De televisiecommercial over testen ging zaterdag 27 maart live. De televisiecommercial thuis/quarantaine is 31 maart live gegaan. Beide commercials worden ook als online video ingezet. Deze kan je ook downloaden via de hierboven genoemde 'Toolkit communicatiemiddelen basisregels'. Aanvullend gaan vanaf 9 april 5 versies op social en display live. In de uitingen worden verschillende situaties getoond die laten zien wanneer je je moet laten testen of in thuisquarantaine gaat.  

Hou (afstand) van elkaar!
Om mensen op een positieve manier te herinneren aan afstand houden, zijn er speciale posters/digitale abri's ontwikkeld. Gemeenten kunnen deze bijvoorbeeld ophangen of inzetten op drukke plekken. Er zijn verschillende thema’s, zo is er een algemene poster, maar ook één voor Koningsdag. Een poster met als onderwerp Ramadan is deze week toegevoegd. Te downloaden via de hierboven genoemde 'Toolkit communicatiemiddelen basisregels'. Met dank aan onze collega’s van de gemeente Amsterdam voor het delen van hun campagnemateriaal.

• Vaccineren tijdens de ramadan

De ramadan, de vastenperiode voor moslims, is dit jaar van dinsdag 13 april t/m woensdag 12 mei. Het kan zijn dat je net in deze periode een uitnodiging krijgt om je te laten vaccineren tegen corona. Mag je je tijdens de ramadan als moslim overdag laten vaccineren? Is het vaccin halal? En hoe staat de islam eigenlijk tegenover vaccineren? Hassan Barzizaoua, arabist en bestuurslid van de moskee Taqwa Culemborg, geeft in deze video antwoord op de vragen. 

• Deelcampagne ramadan 
  Van dinsdag 13 april t/m woensdag 12 mei is de ramadan. Ook met de ramadan is het belangrijk dat de basisregels worden nageleefd. Dit willen we op een positieve manier communiceren door te vertellen wat er juist wél kan om het sociale aspect van de ramadan te behouden. Met FunX maken we een infomercial waarin jongeren vertellen hoe zij dit jaar de ramadan vieren. Daarnaast maken we met Transcity een video met dezelfde insteek. Deze video wordt ondertiteld in het Arabisch en Turks en mag ook door stakeholders verspreid worden.
   
• Jongerencampagne Samen niet stuk 
  Met Samen niet stuk willen we jongeren inspireren en activeren om iets voor een ander te doen en daarmee samen deze tijd door te komen. De campagne is afgetrapt met de heren van StukTV en wordt nu voortgezet door verschillende jongerenmedia. Met FunX is een radiocommercial gemaakt waarin jongeren worden gemotiveerd positief te blijven en in actie te komen om een ander te helpen. VICE schrijft meerdere advertorials met inspirerende verhalen van jongeren die zich juist in deze coronatijd inzetten voor een ander. Ook Glamour en Cosmopolitan gaan inspirerende verhalen van jongeren delen. Tot slot heeft SLAM! deze periode een Serenade Service. Luisteraars kunnen iemand in het zonnetje zetten die zich in coronatijd heeft ingezet voor een ander. De mooiste acties worden beloond met een persoonlijke serenade die live in het Avondcircus gegeven wordt. Voor degene die niet in de show komen is er ook de mogelijkheid om online op de actiepagina van SLAM! met de serenade generator een eigen serenade te maken.
   
• Studentensportcampagne
  Jongeren krijgen steeds meer vrijheden als het aankomt op sporten. Ook rondom en tijdens het sporten is het van belang dat de basisregels worden nageleefd. In samenwerking met Studentensport Nederland, ontwikkelen we een contentgenerator. Met de slogan ‘’alleen samen zorgen we dat we kunnen blijven sporten” willen we jongeren motiveren om ook tijdens het sporten de basisregels na te leven. Met de contentgenerator kunnen sportverenigingen hun eigen beeldmateriaal en logo uploaden, zodat ze een gepersonaliseerde poster kunnen maken. Deze kan als social uiting worden ingezet. We willen dit breder uitrollen, zodat uiteindelijk alle sportclubs in Nederland er gebruik van kunnen maken.
   
• Deelcampagne quarantaine
  De campagnes gericht op jongeren staan nog steeds live. De Coronaconflict campagne (www.coronaconflict.nl) en #ffvolhouden, i.s.m. jongerenwerkers organisatie BV Jong. We zien door Coronaconflict dat steeds meer jongeren hun conflict delen en hier advies op vragen via de Instagram pagina. Hier zit een fulltime webcare team achter die alle vragen snel beantwoordt. Bij de #ffvolhouden campagne blijven verschillende filmpjes binnenkomen, die jongeren zelf maken om te laten zien hoe zij met quarantaine omgaan.

Voor de lage SES doelgroep is een flyer in begrijpelijke taal ontwikkeld. Deze ligt inmiddels bij Voedselbanken door heel Nederland. Aan verdere verspreiding wordt gewerkt.

Ook zijn er filmpjes geproduceerd, speciaal voor de Arabisch sprekende doelgroep, met onderwerpen ‘quarantaine’ en ‘thuisbesmetting’. Deze zijn eind maart in doelgroep-specifieke media verspreid.

Omgevingsanalyses NKC (1 apr –  9 apr)

•         Het AstraZeneca-vaccin blijft de gemoederen de hele week bezighouden, van de tijdelijke prikstop op vrijdag naar de EMA-aanbeveling om door te prikken op woensdag tot de uitkomst op donderdag: het besluit van De Jonge, na advies van de Gezondheidsraad, om AstraZeneca niet meer aan 60-minners toe te dienen. Media duiden dit als een nieuwe ‘tegenslag’ voor het vaccinatieprogramma, waardoor het prikschema opnieuw ‘overhoop’ moet en benadrukken dat het ingaat tegen de opvattingen van het EMA en een reeks deskundigen. Onder meer Marion Koopmans, Menno de Jong, Hugo ten Cate, Saskia Middeldorp en Frits Rosendaal lieten deze week via eigen accounts en in media weten de prikstop disproportioneel te vinden en vormden daarmee een prominent tegengeluid tegen het negativisme rondom het vaccin.
•         De prikstop en de aanhoudende publiciteit zorgen voor vrees voor vertraging en veel onrust. Huisartsen, ouderenorganisaties en de Trombosestichting worden ‘platgebeld’ met vragen van cliënten en ook online heerst er veel onduidelijkheid: waarom wordt AZ geen vrije keuze, wat zijn de gevolgen voor de prikvolgorde voor 60-minners met medische indicatie, wat als ik al een prik heb gehad of juist net een uitnodiging heb gekregen, is het nog wel veilig voor 60-plussers? Ouderenorganisaties pleiten daarom voor nadere voorlichting.
•         In aanloop naar de persconferentie van 13 april klinkt de roep om versoepelingen voor buitenlocaties weer luider. Dat wordt ingeleid door de Amsterdamse burgemeester Halsema en nagevolgd door veel van haar ambtgenoten, onder wie Veiligheidsberaad-voorzitter Bruls. Ook online wordt het optimisme en de hoop op versoepelingen aangewakkerd, nadat het heropeningsplan woensdag uitlekt in allerlei media. Met name de nakende heropening van terrassen kan online op veel instemming rekenen, ook wordt het nieuws aangegrepen om te pleiten voor nóg meer verruimingen of een snellere heropening van bijvoorbeeld sportscholen.
•         Er heerst op sociale media wel een sfeer van ’eerst zien en dan geloven’, vooral omdat het OMT er nog naar moet kijken en de besmettingsgraad als een van de voorwaarden wordt gesteld. Dat OMT-leden en ziekenhuisdirecteuren zich een dag later met een stevig tegengeluid in de discussie mengen, doet deze groep vrezen dat de versoepelingen uiteindelijk toch niet doorgaan of minder vergaand zullen zijn.
•         Waar ook voor gevreesd wordt, is het instellen van (snel)test als toegangsvoorwaarde in diverse sectoren. Dat sluit aan bij de vele negatieve reacties over (snel)tests bij de pilots die deze week zijn aangekondigd. Volgens velen is dat een stap naar een (indirecte) test- of vaccinatieplicht met als gevolg een permanente #testsamenleving of #testmaatschappij.

- Rapportage Campagne-effectmonitor 'Alleen Samen' (8 april 2021)

Rapport over de effecten van de publiekscampagne ‘Alleen Samen'. Het rapport beschrijft in welke mate mensen zich aan de coronamaatregelen houden en de mogelijke redenen hiervoor. De belangrijkste uitkomsten hiervan:

• Het vertrouwen om de maatregelen vol te kunnen houden neemt af.
• Minder mensen vinden dat de Rijksoverheid de juiste maatregelen treft om de verspreiding van corona tegen te gaan. Een groter aandeel vindt dat de Rijksoverheid mensen te veel beperkt in hun vrijheid met de maatregelen.
• De naleving van de avondklok blijft gelijk, maar het draagvlak neemt verder af. Voor zes op de tien mensen maakt het niet uit dat de avondklok is verplaatst. Drie op de tien vindt dit een goede verandering en een op de tien vindt dit geen goede verandering.
• Het draagvlak en de naleving van de maatregel ‘één persoon bezoek’ neemt af. Acht op de tien mensen geven aan zich hieraan te houden.
• Zowel de naleving als het draagvlak voor 1,5 meter afstand neemt af. Men geeft aan dat het minder vaak lukt om voldoende afstand te houden in de supermarkt en in de natuur.
• Het ervaren belang van handen wassen neemt langzaam af, de naleving blijft stabiel.
• Het draagvlak voor drukte vermijden neemt af, de naleving neemt flink af en ligt op ongeveer driekwart.
• Thuiswerken gebeurt vaker deels en minder vaak altijd.
• Het draagvlak voor mondkapjes dragen neemt wat af, net als de naleving in supermarkten en andere winkels.
• Het belang voor (snel) laten testen bij klachten neemt af en ligt op ongeveer twee derde (was driekwart). Nog steeds laat ruim de helft van de mensen met klachten zich niet testen.
• Bijna de helft denkt dat je nog wel dingen in de buitenlucht kunt doen als je een huisgenoot hebt met corona. Daarnaast denkt ongeveer een kwart dat je nog wel snel boodschappen kunt doen in die situatie.
• Minder mensen denken dat in quarantaine gaan (73%) en bron- en contactonderzoek (56%) helpen tegen de verspreiding van corona.
• Ongeveer een op de vijf mensen blijven thuis en ontvangen geen bezoek wanneer dat nodig is.
• Zorgen over het coronavirus nemen af. Met name zorgen over financiële gevolgen (voor bedrijven en zichzelf).
• De afname van het aandeel dat denkt dat de kans (zeer) groot is dat zij besmet raken, zet door.
• Het aandeel dat denkt dat de maatregelen (zeer) veel helpen bij het afremmen van de verspreiding van corona is afgenomen en ligt op net iets meer dan de helft.
• Zeven op de tien mensen hebben iets gehoord of gezien over fieldlabs. De helft daarvan geeft aan dat fieldlabs hoop geven voor de toekomst.
• Een meerderheid vindt de zelftesten belangrijk en makkelijk om zelf te doen. Men zou dit met name gebruiken bij klachten (37%). Ook wanneer men zeker wil weten dat men geen corona heeft, omdat men in contact komt met anderen en wanneer men in contact is geweest met iemand die corona heeft gehad zou ongeveer een kwart de zelftest gebruiken.

- Rapportage campagne-effectmonitor coronavaccinatie (25 maart 2021)

Dit rapport presenteert de resultaten van de doelstellingen van de campagne over vaccinatie tegen het coronavirus, herkenning en waardering van de campagne en uitingen, en aanvullende indicatoren. De belangrijkste bevindingen:

• Het aandeel dat zich zeker of waarschijnlijk wel zou laten vaccineren, of zich al heeft laten vaccineren ligt nog steeds op een stabiele driekwart.
• Het vertrouwen neemt in de laatste weken van februari weer toe. Half maart geven vijf op de tien Nederlanders aan dat zij (heel) veel vertrouwen hebben in de veiligheid van de vaccins en dat het beschermt tegen corona. Een kleiner deel van de mensen heeft (heel) veel vertrouwen in de aanpak van de Rijksoverheid, namelijk vier op de tien.
• Het aandeel mensen dat denkt dat vaccins bijdragen aan het onder controle krijgen van corona, blijft ten opzichte van half februari stabiel. Ongeveer vijf op de tien mensen denken dat de vaccins veel bijdragen.
• De campagne ‘Ik stroop mijn mouw op’, wordt half maart beter dan andere Rijksoverheidscampagnes zonder tv-inzet herkend, namelijk door twee op de drie mensen. Met uitzondering van de online expertvideo met professor Marjolein van Egmond, worden de campagne-uitingen minder positief gewaardeerd dan andere campagne-uitingen van de Rijksoverheid. De campagne blijft achter op de ervaren informativiteit.

We willen alle communicatieprofessionals die zich binnen de (semi)overheid bezighouden met het coronavirus informeren over de laatste stand van zaken van de nationale communicatieaanpak. Dit zijn departementen, relevante uitvoeringsorganisaties, veiligheidsregio’s, gemeentes en GGD’en.

Aanmelden 

U kunt zich aanmelden voor de update NKC via de website van de NCTV.