Dreigingsbeeld NCTV: terroristische aanslag voorstelbaar, geen concrete aanwijzingen
Nieuwsbericht21-04-2022 | 12:00
Er zijn op dit moment geen concrete aanwijzingen voor een terroristische aanslag in Nederland maar een aanslag blijft voorstelbaar. Het dreigingsniveau in Nederland blijft dan ook vastgesteld op ‘aanzienlijk’ (niveau 3 van 5). Dit blijkt uit het 56ste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Aanhangers van het jihadisme vormen een belangrijke terroristische dreiging voor ons land, hoewel de Nederlandse jihadisten niet of nauwelijks in het openbare domein zichtbaar zijn. Ook blijft oplettendheid geboden voor rechts-extremisme omdat vanuit enkele jonge aanhangers dreiging kan uitgaan. Daarnaast zijn er binnen de radicale onderstroom tegen het gevoerde coronabeleid aanwijzingen voor verdere radicalisering. Hierbij wordt de geweldsdreiging voornamelijk gevormd door individuen en kleine groepen die vatbaar kunnen zijn voor opruiende (online) complottheorieën.
1 - Dreigingsniveau blijft op 3 Het dreigingsniveau blijft ‘aanzienlijk’.
Een terroristische aanslag in Nederland is voorstelbaar, maar er zijn geen concrete aanwijzingen voor een aanslag.Terroristisch geweld kan voortkomen uit het jihadisme en het accelerationisme. Ook de mogelijkheid van terroristisch geweld uit de radicale onderstroom van de anti-overheidsbeweging kan niet worden uitgesloten.
2 - Jihadistische beweging Nederland Raakte de laatste jaren naar binnen gekeerd, maar blijft in stand.
De gewelddadige ideologie wordt nog wel steeds aangehangen. Online is er een kleine groep die, los van fysieke netwerken, radicaliseert. Zij vinden hun inspiratie in propaganda van ISIS die blijft oproepen tot het plegen van aanslagen. Ook dit jaar zullen in Nederland (en andere Europese landen) verschillende personen vrijkomen die veroordeeld zijn voor terroristische misdrijven.
3 - Jihadisme internationaal De dreiging in Europa wordt vooral gevormd door alleenhandelende daders en kleine groepen.
Deze daders staan los van ISIS maar worden wel door het gedachtegoed van de organisatie geïnspireerd. ISIS en Al Qa’ida willen nog altijd aanslagen in Europa plegen, maar het is twijfelachtig of ze daar momenteel de capaciteiten voor hebben.
4 - Rechts-extremisme Zorgen over accelerationisme in Nederland.
Binnen het rechts-extremisme in Nederland is het accelerationisme de stroming waar de meeste geweldsdreiging vanuit gaat. Enkele honderden Nederlandse accelerationisten zijn online in beeld gekomen; van enkelen kan dreiging uitgaan. Zorgen zijn er dat individuen met deze achtergrond zich bij de krijgsmacht of een schietvereniging willen aanmelden om ervaring met het gebruik van wapens op te doen.
5 - Anti-overheidsextremisme Binnen de radicale onderstroom van de anti-overheidsbeweging zijn aanwijzingen voor verdere radicalisering.
Hierbij wordt de geweldsdreiging voornamelijk gevormd door individuen en kleine groepen die vatbaar kunnen zijn voor opruiende (online) complottheorieën die zich met name richten tegen de overheid.
6 - Oorlog in Oekraïne Voer voor anti-overheidssentimenten.
De oorlog in Oekraïne kan een nieuw thema worden dat anti-overheidsextremisten kunnen gebruiken om polarisatie in Nederland te vergroten. Vooralsnog is het risico klein dat Nederlandse rechts-extremisten naar het oorlogsgebied willen trekken om te vechten aan Oekraïense of Russische zijde.
Rechts-extremisme
Zoals ook in het vorige Dreigingsbeeld vastgesteld is binnen het rechts-extremisme het accelerationisme de stroming in Nederland waar de meeste geweldsdreiging vanuit gaat. Enkele honderden Nederlandse accelerationisten zijn online in beeld gekomen; van enkelen kan dreiging uitgaan. Op diverse online netwerken van deze stroming blijkt een fascinatie voor wapens te bestaan. Zorgen zijn er dat individuen met deze ideologische achtergrond zich bij de krijgsmacht of bij een schietvereniging willen aanmelden om zo ervaring op te doen met het gebruik van wapens. Nieuw is dat de oorlog in Oekraïne aantrekkingskracht kan uitoefenen op Nederlandse rechts-extremisten, maar vooralsnog is er bij hen weinig animo om te vertrekken naar Oekraïne en zich aan te sluiten bij rechts-extremistische groepen aan Oekraïense of Russische zijde.
Anti-overheidsextremisme
In Nederland kwam het ongenoegen over de coronamaatregelen voornamelijk tot uitdrukking door activiteiten van een activistische bovenlaag en een radicale onderstroom. Personen binnen de radicale onderstroom kunnen zich gehoord en in hun radicale gedrag gelegitimeerd voelen door uitlatingen van verschillende personen in het publieke domein, onder wie enkelen die binnen het politieke discours een geradicaliseerd COVID-19-narratief met daarin veel complottheorieën bezigen.
Virologen maken duidelijk dat het risico van nieuwe coronavarianten niet is geweken, waardoor acties uit de radicale onderstroom na eventueel nieuwe maatregelen kunnen heropleven. Daarnaast zullen agitatoren en complotdenkers zich waarschijnlijk ook op andere maatschappelijke thema’s gaan richten waarin ze zich verzetten tegen de overheid.
Wat gebeurt er in Nederland op het gebied van radicalisering en extremisme? En hoe zit het met terroristische dreigingen tegen Nederland? Drie keer per jaar worden die vragen beantwoord in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland: Het DTN.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, de NCTV, stelt het DTN samen op basis van informatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, politie, Nederlandse ambassades, en open bronnen zoals media en internet.
De analyse van het DTN wordt vertaald naar een dreigingsniveau: een inschatting van het risico dat Nederland te maken krijgt met een terroristische aanslag.
Bij de start in 2005 waren er vier niveaus. Sinds 2016 zijn het er vijf. Alleen op 18 maart 2019, direct na de aanslag op een tram in Utrecht, is het dreigingsniveau in de provincie Utrecht enkele uren verhoogd naar het hoogste niveau: niveau vijf. De meest recente analyse van het DTN stelt dat de terroristische dreiging in Nederland aanzienlijk is: niveau drie.
Iedereen kan op www.nctv.nl het DTN bekijken en lezen welke ontwikkelingen leiden tot het actuele dreigingsniveau.
