Dreigingsniveau blijft op 3
Het dreigingsniveau wordt op basis van DTN 58 vastgesteld op niveau 3. Dat betekent dat een aanslag in Nederland voorstelbaar is. Hoewel het dreigingsniveau sinds 2019 niet is gewijzigd, is de terroristische dreiging het afgelopen half jaar wel toegenomen.
Er zijn steeds meer signalen dat jihadistische organisaties voorbereidingen treffen om in Europa terroristische aanslagen te plegen. Deze groeperingen noemen daarbij expliciet Nederland als doelwit. Ook een terroristische aanslag vanuit rechts-extremistische hoek blijft voorstelbaar. Ten slotte zouden eenlingen of kleine groepen, die zich vanuit complotdenken tegen de overheid hebben gekeerd, kunnen overgaan tot een geweldsdaad.
Jihadisme
In Europa en in Nederland verblijven ISIS-aanhangers die onderdeel uitmaken van transnationale netwerken. Zij hebben de intentie om in Europa aanslagen te plegen. Bovendien is ISIS waarschijnlijk in staat om personen richting Europa te sturen en op afstand aanhangers te ondersteunen bij het voorbereiden van aanslagen. Nederland wordt door terroristische groeperingen daarbij expliciet genoemd als doelwit als vergelding voor recente koranvernielingen in ons land. Met name Nederlandse belangen in het buitenland lopen het risico om getroffen te worden door een aanslag.
Vanuit de lokale ISIS-tak in Afghanistan, de Islamitische Staat – Khorasan Provincie (ISKP), gaat een groeiende terroristische dreiging uit richting het Westen en zijn belangen. Aanslagplannen uit februari 2023 tegen onder meer het Nederlandse consulaat in Istanboel, mogelijk als vergelding voor koranvernielingen in Nederland en Zweden, onderstrepen deze dreiging.
Tegelijkertijd stagneert de omvang van de Nederlandse jihadistische beweging. Na de val van het kalifaat zijn aanhangers van het gedachtegoed gedesillusioneerd geraakt in de slagkracht van ISIS. Het is echter nog steeds voorstelbaar dat Nederlandse jihadisten op individuele basis of met een kleine groep overgaan tot geweld, bijvoorbeeld naar aanleiding van incidenten die kunnen worden opgevat als godslastering.
Rechts-extremisme
De terroristische dreiging vanuit rechts-terroristische bewegingen, zoals het accelerationisme, is onveranderd. De omvang van de beweging is echter niet gegroeid en de zeer verontrustende uitingen op het internet hebben zich in Nederland vooralsnog niet vertaald naar daadwerkelijke aanslagen. Wel is het zorgelijk dat enkele honderden jonge Nederlanders online actief rechts-terroristisch gedachtegoed verspreiden en daders van terroristische aanslagen vereren. Daarnaast bestaan er zorgen over een verdere normalisering van rechts-extremistisch gedachtegoed in het maatschappelijke en politieke domein.
Anti-institutioneel extremisme
De dreiging die in Nederland uitgaat van het anti-institutioneel extremisme is tweeledig. Op korte termijn is er sprake van een beperkte geweldsdreiging, op langere termijn kan anti-institutioneel extremisme de democratische rechtsorde ondermijnen. Een deel van de aanhangers van samenzweringstheorieën voedt het wantrouwen in de overheid door het narratief van een kwaadaardige elite. Door hun soms zeer intimiderende houding richting politici kunnen die zich in het uitvoeren van hun democratische taak ernstig belemmerd voelen. Indien personen zich op grote schaal soeverein verklaren van de overheid en de legitimiteit van de overheid en de democratische instituties afwijzen, dan kan dit leiden tot ondergraving van de democratische rechtsorde.
Deze tekst is onderdeel van DTN 58.